City / Postscriptum

 

Prototyp / Bloki

Nie wszystkie bloki muszą posiadać ilustracje.

Natomiast wszystkie 3 bloki powinny posiadać frakcje tekstowe. Nawet w przypadku bloku o charakterze stricte piktorialowym (sekwencja obrazów bez frakcji body) należy uwzględnić opisy fotografii (frakcje caption + kredyt).

Bloki powinny wykazywać wzajemne zróżnicowanie w zakresie wewnętrznej konstrukcji (zróżnicowanie doboru i objętości komponentów), aby wywołać między nimi kontrasty. Ich homogeniczność zapewni wspólna biblioteka komponentów.

Wszystkie 3 bloki powinny posiadać swoje nagłówki (frakcje tytuł+lead). Ma to na celu umożliwienie odbiorcy przyswojenia ich przekazu bez konieczności lektury pozostałych bloków w publikacji. Nagłówki do poszczególnych bloków zwykle podlegają gradacji w zakresie siły działania np. blok zawierający 8 tys. znaków body, sidebar i 4 zdjęcia wymaga większego nagłówka niż rozmowa na 800 znaków z 1 zdjęciem.

Rozmieszczenie i definiowanie relacji między blokami może być dowolne. Najprostsze jest „ustawianie wagoników” – jeden po drugim. Zachęcam jednak do rozwiązań „tektonicznych”, gdy odpowiednio zróżnicowane formalnie bloki nasuwają się na siebie np.:

• blok 1 rozłożony jako dominanta publikacji biegnie górą, podczas gdy blok 2 biegnie podwałem (na serii rozkładówek)
  lub
• blok 2 infograficzny jest rozbity w formie „pyłu” didaskaliów na marginesach dominującego bloku 1 (na serii rozkładówek)

Prototyp / Powtarzanie

Nawet najbardziej niekonwencjonalna pod względem formy, treści i rozmieszczenia frakcja paginacja powinna być zastosowana systemowo w obrębie całej publikacji.

Modelowanie systemowe zobowiązuje do powtórzeń.

Znalezienie spójności i sprowokowanie rytmizacji kompozycji oparte na powtarzaniu elementów układu (włącznie z przestrzeniami negatywnymi) stanowi klucz do sukcesu na etapie prototypowania. Użycie (widoczność) powtarzania jest tym skuteczniejsze, im paleta komponentów jest węższa (ale charakterystyczna).

W przypadku ilustracji, decyzja o ich zróżnicowaniu pod względem wielkości, a szczególnie proporcji podstawy do wysokości, również powinna uwzględniać systemowość, którą można wzmocnić poprzez ograniczenie ilości iteracji (np. zamiast 6 wariantów wystarczą 3).

Obraz / Narracja

To niewątpliwie najtrudniejszy z dotychczasowych elementów projektowych.

Zwróćcie uwagę na łączenie (lub dzielenie) sytuacji i zdarzeń. I tym samym tworzenie ścieżek czytania (nie tylko w obrębie widzących się stron ale również w serii rozkładówek). Na tym polega ten element ćwiczenia. 

Po sklasyfikowaniu fotografii na kategorie, hierarchizacja obiektów odgrywa decydującą rolę w procesie wzmacniania zawartych w nich znaczeń (ilustracja obok). Dzięki niej można wskazywać odbiorcom znaczeniowe związki między sytuacjami i zdarzeniami, łączyć je w grupy lub wskazywać obecność ważnych różnic.

W klasycznych rozwiązaniach (gdy format publikacji to umożliwia a tak jest w naszym przypadku) ścieżki czytania obiektów zwykle podlegają większej lub mniejszej hierarchizacji.

Odpowiednie zróżnicowanie skali i lokalizacji zmusza do płynnego przeskakiwania od zaakcentowanych bodźców (np. większych niż pozostałe, ustawionych w większym świetle lub umieszczone wyżej niż inne na rozkładówce) do tych drugorzędnych w hierarchii. Takie rozwiązanie posiada ważną cechę: napędza oko odbiorcy. Dodatkowo pozwala na ekonomiczne gospodarowanie przestrzenią.

I jeszcze parę słów o samej narracji.

Historia musi zacząć od czegoś co sprawia, że chcemy wspinać się pod górę. Taki początek wycieczki. Potem historia musi utrzymać jakąś konsekwencję aby utrzymać naszą uwagę. Najlepiej poprzez szablon: proces pytań i odpowiedzi (wizualnie: pokazujemy coś, co nie jest zwykłe lub typowe, a następnie pokazujemy coś pełniejszego lub jego kompletną bardziej wersję — odpowiedź).

Wierzchołek góry jest punktem kulminacyjnym tej historii — ale to nie jest koniec. Nie odcinamy odbiorcy nagle — nie zostawiamy go nas na szczycie. Zostawiamy go z poczuciem satysfakcji, poczuciem spełnienia (np. przenosimy go do punktu wyjścia). Takie zamknięcie sprawi, że poczuje się jakby naprawdę osiągnął kres wycieczki. Ten kończący obraz może dać mu nadzieję lub też może wzbudzić poczucie beznadziejności. To może sprawić, że poczuje, że ta historia wciąż trwa albo rozdział zostaje zamknięty.

Typo / Dialog

Nawet pobieżna analiza obrazu, zwykle dowodzi, że fotografia (także ta o wyraźnych konotacjach) generuje sensy zbyt ogólne jak na potrzeby typowego komunikatu edytorskiego.

Przypominam, że podczas prezentacji o fotoedycji mówiłem o dwóch ważnych cechach fotografii: o jej nieuniknionej niekompletności i ogólnikowości. Oznacza to, że każde zdjęcie jest komunikatem wymagającym dookreślenia. I temu ma służyć tekst – odpowiednio dobrany zestaw słów zawarty w typografii.

Według Barthesa – słowa (w naszym przypadku tytuł i lead) „kotwiczą” w fotografii sensy niezbędne do tego, by odbiorca zinterpretował całą wiadomość zgodnie z wolą projektanta. Odpowiednio zdefiniowany mechanizm zakotwiczenia trafnie ogranicza wieloznaczność fotografii.

Nawet jeśli figura tytuł+lead nie zapewnia dodatkowych informacji na temat (oglądanej na fotografii) sytuacji to na pewno powinna wzmacniać jej główne konotacje.

Komponent złożony z fotografii symbolicznej i figury tytuł+lead reprezentuje sens globalny komunikatu i zazwyczaj ułatwia wizualną syntezę tekstu (zbudowanie wizualnej tezy). Zdjęcia realistyczne natomiast najczęściej duplikują znaczenia zawarte w tekście i lepiej współgrają z podpisami (caption) informacyjnymi.

Obraz / Narracja

Jedno jest pewne: w pełni obiektywna konceptualizacja rzeczywistości nie istnieje. Dotyczy to także narracji fotograficznej (nawet tej zupełnie pozbawionej dekonstrukcji graficznej), która jest zawsze interpretacją zdarzeń.

Należy pamiętać, że każdy przekaz edytorski składa się ze struktur werbalnych i wizualnych (z tekstu i fotografii w dowolnych proporcjach), które nigdy nie są do końca homogeniczne.

Obraz / Poetyka

Seria rozkładówek musi stanowić ciąg myślowy.

Spróbuj wyzwolić się z geometrii narzucanej przez komputer. Zastanów się jak wykonałbyś to zadanie np. przy użyciu kilku rzutników wyświetlając zdjęcia na ścianie. Wykorzystaj efekt powielania, obracania, nakładania, przenikania, kontrastu faktur – wyznacz limit adekwatności zastosowanych działań. Zaufaj sile błędu. Wykonanie malarskiego eksperymentu pozwoli na wejście w głąb materii obrazu a nie tylko ślizganie się po jego powierzchni.

Dozwolone jest wykorzystywanie archiwaliów i found footage (np. zderzenie dwóch fotografii: współczesnej i starej).

Typo / Dialog

Długości tytułów i leadów są dowolne.